จิตวิทยาของกลิ่นและการรับรู้เป็นเรื่องที่มหัศจรรย์เป็นอย่างมาก หากสังเกตดี ๆ หลายครั้งที่ความทรงจำถูกกระตุ้นให้นึกถึง มักจะมีเรื่องของกลิ่นหอมที่พ่วงท้ายตามมาด้วยอยู่เสมอ
เพราะประสาทการรับรู้กลิ่นของคนเราถูกเชื่อมโยงอย่างใกล้ชิดกับศูนย์รวมทางอารมณ์ของสมอง จึงเป็นเหตุผลที่ทำให้กลิ่นสามารถเข้าไปกระตุ้นอารมณ์ และความทรงจำ รวมไปถึงการหลั่งของฮอร์โมนได้อย่างไม่น่าเชื่อ ยกตัวอย่างง่าย ๆ ด้านกลิ่นและการบำบัด เช่น กลิ่นลาเวนเดอร์ ความหอมที่พ่วงมาด้วยอารมณ์ความผ่อนคลาย เพราะมีส่วนช่วยทำให้สมองหล่งเคมีลดความวิตกกังวลได้ ในขณะเดียวกันร่างกายจะรู้สึกกระปรี้กระเปร่าแทบจะทันทีเมื่อได้กลิ่นตระกูลซิตรัส
และอาจเป็นเพราะการค้นพบเล็ก ๆ น้อย ๆ เหล่านี้เนี่ยแหละ ที่ทำให้นักปรุงน้ำหอมตั้งแต่อดีตมาจนถึงปัจจุบัน ได้ทำการรวบรวมองค์ความรู้ เพื่อผสมผสานจนกลายเป็นเสน่ห์ของกลิ่นใหม่ในหลากหลายคาแรคเตอร์ที่รอดึงดูดให้ผู้คนได้มาสัมผัส
การรับรู้และประมวลผลกลิ่น ทำงานอย่างไร?
ประสาทรับกลิ่นของมนุษย์ ถือได้ว่าเป็นกระบวนการที่ซับซ้อนและน่าหลงใหลเป็นอย่างมาก โดยเป็นการทำงานร่วมกันระหว่างจมูกและสมอง ทำให้เมื่อเราได้ดมของบางสิ่ง โมเลกุลของกลิ่นจะถูกตรวจพบโดยเซลล์รับรู้ภายในโพรงจมูก และเซลล์เหล่านี้จะส่งสัญญาณไปยังต่อมรับกลิ่นที่อยู่บริเวณฐานของสมอง พร้อมประมวลผลว่ากลิ่นได้รับเป็นกลิ่นของอะไร
แล้วการทำงานเกิดขึ้นได้อย่างไร ไปเชื่อมกันด้วยวิธีไหน ก็คงต้องย้อนไปที่ต่อมรับกลิ่น ส่วนที่เชื่อมกับระบบลิมบิก หนึ่งในส่วนที่รับชอบด้านอารมณ์ ความจำ และพฤติกรรมของมนุษย์ ด้วยเหตุนี้จึงเป็นเหตุผลที่ว่า ทำไมกลิ่นหอม น้ำหอม ถึงได้ทีผลต่ออารมณ์และความรู้สึกของคนเรา ในขณะเดียวกันยังเป็นส่วนหนึ่งด้านการสร้างความทรงจำอีกด้วย
กลิ่นหอมและการกระตุ้นอารมณ์ด้านต่าง ๆ
- ให้ความผ่อนคลาย: น้ำหอมหลายชนิด เช่น ลาเวนเดอร์ คาโมมายล์ และกระดังงา เป็นที่รู้จักจากคุณสมบัติที่ทำให้รู้สึกผ่อนคลาย กลิ่นเหล่านี้สามารถช่วยลดความวิตกกังวล ส่งเสริมความสงบ และปรับปรุงคุณภาพการนอนหลับ
- ให้ความรู้สึกสดใส: กลิ่นซิตรัส เช่น มะนาว ส้ม และเกรปฟรุต เป็นที่รู้จักจากคุณสมบัติที่ให้พลังงาน กลิ่นหอมเหล่านี้สามารถช่วยเพิ่มอารมณ์ เพิ่มความตื่นตัว และลดความเหนื่อยล้า
- ให้ความสุข: กลิ่นวานิลลา กุหลาบ และมะลิ เกี่ยวข้องกับอารมณ์เชิงบวก เช่น ความสุขและความรื่นเริง กลิ่นหอมเหล่านี้สามารถช่วยสร้างความผาสุกและเพิ่มอารมณ์
- บรรเทาความเครียด: กลิ่นหอมอย่างเปปเปอร์มินต์และยูคาลิปตัสช่วยลดความเครียดและความตึงเครียดได้ กลิ่นหอมเหล่านี้สามารถส่งเสริมการผ่อนคลายและทำให้อารมณ์ดีขึ้น
- เพิ่มความมั่นใจ: น้ำหอมบางชนิด เช่น ไม้จันทน์และแพทชูลี่ มีผลเล็กน้อยและสามารถช่วยเพิ่มความมั่นใจและความมั่นใจในตนเองได้
